Zuid-Afrika 14 augustus – 14 september 2013
Eindelijk…
na maanden wachten en een vlucht van 12 uur was het dan zover: op
woensdagavond 14 augustus zetten we voet op Zuid-Afrikaanse bodem! Annet
– die al in Zuid Afrika aan het reizen was – stond de andere negen op
het vliegveld van Kaapstad op te wachten. Met ons tienen zouden wij gaan
proberen de kinderen op de publieke (dus arme) scholen iets bij te gaan
brengen op het gebied van sport, Engels, biologie, natuur- scheikunde,
wiskunde en kunst.
Al op het vliegveld maakten we kennis met
Kevin: onze contactpersoon en tevens de projectleider van Teachers
for Africa Foundation. Hij bracht ons van het vliegveld naar ons huis in
Hout Bay, wat ongeveer een halfuur rijden is. Het was een overweldigend
gevoel om het land in te rijden, maar onze eerste indruk van het
winterse Zuid-Afrika was vooral donker, koud en nat! Bij thuiskomst
hebben we de kamers verdeeld en nog wat nagepraat. Daarna zijn we lekker
onze koude en vochtige bedden in gedoken.
Na een ‘regeldagje’
hebben de docenten op vrijdag kennis gemaakt op Hout Bay High School,
en de leerlingen de maandag erna. Op deze school zitten gekleurde en
zwarte jongeren die voornamelijk in de krottenwijken Hangberg en Imizamo
Yethu wonen. Het geluidsvolume dat op ons afkwam was in eerste
instantie een beetje overrompelend. Ook was het moeilijk om in te
schatten hoe de leerlingen zijn en wat er kan gebeuren als je daar rond
loopt. Inmiddels zijn we gewend aan het geluid en voelt het ook veel
gemakkelijker om over het schoolplein te lopen. Leerlingen herkennen je
en weten wat je doet. Ze zijn ontzettend enthousiast en respectvol naar
ons toe. Op de basisschool komen de kinderen rennend naar ons toe om te
omhelzen en te knuffelen. Op de middelbare school krijg je een knik,
knipoog of lach.
Henk en René werken samen met Vincent en Rosanne in het
Learner Support Centre.
Een ruimte zonder verwarming waar leerlingen extra les en uitleg kunnen
krijgen en dingen kunnen opzoeken op internet. Hier is erg veel
behoefte aan omdat er soms tijdens de les weinig ruimte is om vragen te
stellen. Ook wordt er maar op 1 niveau les gegeven, en dat niveau ligt
enorm hoog. Doordat alle niveaus bij elkaar inzitten kan een deel van de
leerlingen niet aan de eisen voldoen. Daardoor is het bijna zeker dat
zij drop-outs worden. Ook komt het voor dat op de basisschool nog
leerlingen van 15 jaar zitten en op de middelbare school leerlingen van
20 jaar of zelfs ouder.
De
heren doen belangrijk werk met de vakken wiskunde en science. Het
niveau wat er van ze verwacht wordt ligt hoog boven het onze en ze
hebben in de voorgaande jaren niet voldoende basis opgebouwd om de
lesstof snel te kunnen begrijpen. De examenklassen worden hier ‘matric’
genoemd en de examenleerlingen zijn inmiddels groot fan van ons
allemaal. Henk heeft zijn Zimbabwaanse wiskunde collega al veel kunnen
helpen en zelfs wat lessen overgenomen. René is een graag geziene gast
in de lessen van mw Julius, de vrouw van de directeur die met veel
passie in haar lokaal natuur- en scheikunde geeft. Vincent kan veel
leerlingen die in het Learning Centre komen een steuntje in de rug geven
met moeilijke vraagstukken.
Elles geeft tekenles op Sentinel
Primary in Hout Bay en Koeberg Primary in Kaapstad. Rosanne, Kirsten en
Vincent helpen haar hierbij. De kinderen zijn niet gewend om tekenen te
krijgen, maar ze vinden het geweldig! In ’t voorbijgaan op de gang wordt
vaak gevraagd: “when do we have Art?”. En de teleurstelling is groot
als de les alsnog komt te vervallen wanneer blijkt dat de docent
achterloopt op het reguliere onderwijsprogramma. De opdrachten die wij
geven passen we aan op de beschikbare materialen, voornamelijk papier en
krijtjes. Op Koeberg hebben we met de kinderen bijvoorbeeld bloemen
gemaakt voor het podium van de Mamma Mia dansvoorstelling van de school.
Na schooltijd helpt Elles bij Lalela. Lalela, wat Zulu is voor
‘luisteren’, is een organisatie die zich op primary- en highschools
inzet voor de armste kinderen en jongeren. Door middel van kunstzinnige
activiteiten, zoals het ontwerpen van ‘peaceposters’, probeert Lalela
hen van de straat te houden, weg van criminaliteit en geweld. Geloof in
een betere toekomst is één van de belangrijkste doelen, evenals het
tevoorschijn toveren van een lach op het gezicht van de kids. “They are
our leaders of tomorrow. Wonderful.”
Annet
en Joanne combineren het ondersteunen van hun vakken Engels en biologie
in het Learning Centre met het geven van sport. Zij zijn samen met
Linda, Kirsten en Cynthia degenen die de sportlessen geven en het
volleybal project draaien. De sportlessen zijn altijd buiten, wat
inhoudt dat hier in de winter niet alle sportlessen door kunnen gaan
vanwege de regen.
De eerste sportlessen die we gaven waren op
‘onze school’ Hout Bay High School en dat was meteen de vuurdoop. Voor
een klas van 70 leerlingen mochten we Nederlandse spelletjes
introduceren. Er waren maar 2 ballen beschikbaar, geen lintjes, geen
pionnen en geen andere materialen. De leerlingen lopen in reguliere
schooluniformen en daarom is het fijner om ze niet teveel te laten
zweten. De uniformen zelf zijn al niet meer van de beste kwaliteit en ze
scheuren er nog wel eens uit of ze komen in een gescheurde panty
meedoen.
Het verschil tussen sport en de andere vakken is dat er geen vaste
sportdocenten rondlopen op de verschillende scholen. Zodra wij er niet
zijn is er geen sport en zo staan wij de lessen te verzorgen voor de
verschillende klassen. Zo komt het vaker voor dat docenten er niet zijn
en dat leidde tot een geïmproviseerde les Life Science door Vincent op
een groep 6 van de basisschool. Eigenlijk worden wij elke ochtend rond
kwart over 8 opgehaald van huis en dan zien we wel wat overdag allemaal
precies gaan doen. De rode lijn stippelen we de dag ervoor uit, de
invulling gebeurt op het moment dat we bij een school aankomen. Zo kan
het zijn dat het regent en dat de sporters een basisschool klas les
geven.
In onze vrije tijd krijgen we de kans om het land
Zuid-Afrika beter te leren kennen. In het eerste weekend van onze trip
gingen we al naar Kaap de Goede Hoop en Cape Point. Want hoewel velen
denken dat beide oceanen samen komen bij de Kaap, is dat niet helemaal
waar. Vandaar dat wij naar Cape Point zijn geweest, om ook de Indische
oceaan van dichtbij te zien! Tijdens de heenweg zijn we bij een
struisvogel boerderij geweest en op de terugweg nog even een bezoekje
gebracht bij de pinguïns op Boulders beach.
Ons
tweede weekend was zo mogelijk nog mooier, want na een week hard werken
gingen wij naar Robben Island. Een indrukwekkende trip waarbij we na
een rondleiding over het eiland allemaal ‘the walk of freedom’ hebben
kunnen lopen. Hierbij loop je onder de karakteristieke poort van het
eiland door die op alle beelden van Nelson Mandela te zien zijn. We hebb
en ook de cel gezien waar Mandela 18 jaar heeft gezeten. De zondag was
onze eerste mooie, zonnige dag en we hebben daar allemaal van genoten.
Het
weekend erna was een vrij weekend, we hebben plaatselijke markten
bezocht en sommigen hebben een city sightseeing tour gedaan. Helaas zat
het weer niet echt mee en daarom besloten wij om maandagmiddag vrij te
vragen en Table Mountain te bezoeken. Die maandag was helder en zonnig,
al was het op de top koud en winderig! Het uitzicht over Kaapstad en
omgeving was fantastisch.
In dezelfde week stelde mw Julius (vrouw
van de directeur) voor om ons haar geboortedorp te laten zien. Wij zijn
vrijdagochtend vertrokken richting Goedverwacht, wat op ongeveer 2 uur
rijden van Hout Bay ligt. Hier hebben we een rondleiding gehad van haar
zus en hebben we veel over de historie van Goedverwacht te horen
gekregen. Na een bezoek aan het museum van de molen mochten wij ook onze
eigen sinaasappels plukken, een hoogtepunt van het bezoek.
Onze
algemene indruk over Zuid-Afrika tot dusver is dat er veel geluid is.
Er wordt veel gezongen, gedanst en ook geschreeuwd en getoeterd. Zo zijn
we bij de musical Mamma Mia geweest van primary school Koeberg, dat was
genieten. Ook hebben we op een vrijdagmiddag gezongen in het tow nship
met de kinderen van de high school. Met Henk en zijn gitaar en cola en
koekjes hebben we allemaal de sfeer er in weten te brengen, en hebben we
ervoor gezorgd dat het een leuke middag werd. Een groep meiden heeft
ons daarna laten horen wat zij in huis hebben, wij waren diep ontroerd.
Een
bijzondere ervaring is het samenwonen van deze 10 mensen. Sommige
single, sommige gewend aan een huishouden vol of juist alleen hun
partner. Het is af en toe chaos en af toe juist heel rustig, bijna zoals
een ‘normaal’ gezin zou functioneren. Heel bijzonder om te zien hoe
deze kleine gemeenschap binnen dit mooie land zich goed staande weet te
houden. Na 3 weken zijn de rollen al verdeeld en weten we een beetje wat
we aan elkaar hebben.
De
laatste week is begonnen en we zien allemaal in dat we geen bergen
kunnen verzetten hier. We zitten op scholen die in criminele wijken
staan. Er zijn kinderen die al een heel leven hebben geleefd en soms
lijkt hun toekomst uitzichtloos. Het is bij sommige kinderen een wonder
dat ze überhaupt op school zijn en de lessen volgen. Er zijn veel
onmogelijkheden voor leerlingen om te leren of om überhaupt rust te
hebben. Ze wonen in een ‘hutje’ zonder elektriciteit of stromend water
en hebben het in de winter zwaar. Ze eten voornamelijk op school en voor
sommigen is dat de enige maaltijd op een dag. Hier moet de persoonlijke
motivatie voor een beter leven ontzettend groot zijn. Zonder deze
motivatie kom je als leerling nergens en blijf je op de plek waar je
geboren bent: de township. In dit geheel mogen wij een hulpmiddel zijn.
Het
land is mooi, de mensen over het algemeen lief, het eten heerlijk en
het werk bevredigend. De leerlingen zijn blij om ons te zien en dat
alleen al ontroert ons elke dag.
Annet, Cynthia, Elles, Henk, Joanne, Kirsten, Linda, René, Rosanne en Vincent
